دیفتری چیست؟

درگیر شدن قسمت فوقانی دستگاه تنفسی به باکتری مسری و خطرناکی به نام کورینه باکتریوم دیفتری را دیفتری یا در اصطلاح عمومی و ایرانی حناق می‌گویند. در واقع این بیماری سبب بوجود آمدن غشایی کاذب می‌شود که حلق و حنجره را درگیر کرده و غلاف‌های عصبی دستگاه عصبی مرکزی و محیطی را از بین برده و درک و دریافت احساسات را مختل می‌نماید. همچنین از آنجایی که این باکتری نوعی باکتری سمی است، به محض ورود به جریان خون به ارگان‌های دیگر بدن مثل کلیه‌ها، قلب و… نیز آسیب رسانده و در کارکرد صحیح آن اختلال ایجاد می‌نماید.

چگونه فرد به دیفتری مبتلا می‌شود؟

همانطور که گفتیم آنچه که باعث بوجود آمدن این بیماری می‌شود، نوعی باکتری مسری است! به طوری که حتی با قطرات تنفسی، ترشحات بینی و گلو، ضایعه‌های پوستی و… فرد مبتلا نیز می‌تواند عاملی برای پخش بیماری بوده و اطرافیان را مبتلا به حناق نماید. در واقع سرایت بیش از حد این بیماری و امکان بالای انتقال آن بود که سبب شد دانشمندان به فکر کشف واکسن آن باشند و این بیماری را در اوج خود متوقف کرده و از شیوع و همه‌گیری آن جلوگیری نمایند. به همین سبب و طبق مطالب گفته شده توصیه می‌کنیم که حتماً نسبت به رعایت نکات بهداشتی پایبند باشید و در مواجهه با بیمار با ماسک، دستکش، عدم لمس زخم‌های باز، توصیه به رعایت نکات مختلف به بیمار و… از ابتلا به آن جلوگیری نمایید.

علائم بیماری دیفتری چیست؟

بعد از ورود این باکتری به بدن و با گذشت دو الی پنج روز، ممکن است بیماری با علائمی چون تب و لرز، سرفه، گلو درد، وجود مشکلات در بلع غذا، گرفتگی صدا، خستگی، تهوع، بی‌اشتهایی، تمایل رنگ صورت به رنگ زرد و بالا رفتن ضربان خود را نشان دهد. البته این علائم در هر بیماری باتوجه به شرایط بدنی فرد و میزان پیشرفت بیماری متفاوت خواهد بود به نحوی که با پیشرفته‌تر شدن این بیماری ممکن است گلو نیز متورم شده و هشداری باشد تا خطر بالای این بیماری مشهود و درمان جدی‌تر و تخصصی‌تر دنبال شود. همچنین به غیر از موارد گفته شده احتمال بروز این بیماری به صورت دیفتری پوستی نیز وجود دارد به همین دلیل علائم آن گاهی به صورت بیماری‌های پوستی نیز ظاهر می‌شود.

عوارض دیفتری

بعد از بروز علائم گفته شده اگر بیمار، درمان را جدی نگیرد و پیشرفت بیماری همچنان ادامه پیدا کند ممکن است فرد با عوارضی چون مشکلات تنفسی (غشای کاذب راه تنفس و بلع را مسدود کرده و تنفس با سختی انجام می‌شود)، آسیب قلبی (سم دیفتری همراه با خون به قلب رفته و منجر به میوکاردیت و نارسایی قلبی می‌شود) و آسیب عصبی (باکتری دیفتری ممکن است به اعصاب محیطی آسیب زده و اعصاب گلو، دست، پا و… را تحت شعاع قرار داده و منجر به ضعف عضلانی و عدم بلع شود) روبرو شود.

تشخیص بیماری دیفتری

با وجود علائم مشخص دیفتری، تشخیص آن توسط پزشک! ساده خواهد بود زیرا شرح حال بیمار به علاوه وجود ماده‌ای خاکستری رنگ یا همان لایه غشای کاذب چسبنده به لوزه، حلق و مجاری بینی به وضوح دیفتری را نشان می‌دهد. اما برای اطمینان بیشتر ممکن است پزشک از ضایعه پوستی بوجود آمده یا پشت گلو نمونه برداری کرده و انجام آزمایشات مخصوص وجود این باکتری را با اطمینان ییشتری تائید نماید.

نحوه درمان دیفتری

درمان دیفتری عمدتاً در دو مرحله انجام می‌شود. در مرحله اول با تزریق آنتی توکسین یا در اصطلاح سرم آنتی دیفتری، سعی می‌شود تا سموم این باکتری خطرناک خنثی شوند، البته این دارو تنها رو سمومی تاثیر دارند که هنوز به بافت‌ها و سلول‌ها متصل نشده‌اند، به همین سبب درمان توسط آن قبل از بازگشت کشت یا آمدن جواب آزمایش انجام می‌شود تا از پیشرفت بیماری جلوگیری شود و جان فرد به خطر نیفتد. در مرحله دوم استفاده از آنتی بیوتیک‌ها تجویز خواهد شد. آنتی بیوتیک می‌تواند باکتری‌های را از بین برده و از گسترش آن‌ها جلوگیری نماید.
در ضمن تزریق آنتی بیوتیک در مرحله دوم منجر به قطع سرایت این بیماری شده و بیماری را از حالت مسری خارج می‌کند، به همین سبب استفاده کامل و به موقع آن بسیار اهمیت دارد. البته توجه داشته باشید که موارد گفته شده درمان بیماری در حالت پایه و غیر پیشرفته است، اگر بیمار در مرحله بروز عوارضی جون نارسایی قلبی و تنفسی باشد نیاز به یک تیم متخصص و بیمارستان خواهد بود تا داروهایی چون پادتن، ضد اسپاسم، مایعات داخل وریدی و… تزریق شده و از بروز عوارض بیشتر جلوگیری شود.

جمع بندی

دیفتری نیز مانند هر بیماری دیگری با تشخیص به موقع و درمان اصولی درمان خواهد شد و تنها خاطره‌ای تلخ از آن باقی می‌ماند. در این مقاله سعی شد اطلاعات مختصر اما کاملی در خصوص دیفتری داده شود، در آخر نیز پیشنهاد می‌کنیم در صورت بروز علائم حتماً مرحله تشخیص و درمان را جدی گرفته و احتمال سرایت آن را با رعایت نکات بهداشتی به صفر برسانید.