علائم تخمک گذاری چیست؟

همانطور که دوره‌ و چرخه قاعدگی برای هر خانمی متفاوت بوده، تخمک‌گذاری نیز برای هر کسی متفاوت است. با یادگیری نحوه تشخیص علائم آن، می‌توانید برای افزایش احتمال باردار شدن با همسرتان رابطه جنسی داشته باشید. حتی اگر در این لحظه سعی در باردار شدن ندارید، درک بهتر از نشانه های تخمک گذاری می‌تواند تصویر واضح‌تری از چرخه قاعدگی شما ایجاد کند و به شما کمک کند تا علائم غیرطبیعی را تشخیص دهید. برای دریافت کلیه اطلاعات لازم در مورد تخمک‌گذاری، از نحوه ترسیم چرخه قاعدگی گرفته تا چگونگی دانستن زمان آزاد شدن تخمک، موارد ذکر شده در مقاله پیش رو را به طور حتم مطالعه کنید.

تخمک گذاری چیست؟

تخمک‌گذاری یک مرحله در چرخه قاعدگی است که تخمک بالغ از تخمدان خارج می شود تخمدان، زمینه را برای لقاح آماده می‌کند. هر زنی با میلیون ها تخمک نابالغ متولد می‌شود که منتظر آزاد شدن هستند، به طور معمول هر بار یکبار. در طول این فرآیند، تخمک به سمت پایین لوله رحمی حرکت می‌کند، جایی که ممکن است با اسپرم روبرو شود و بارور شود. نشانه های تخمک گذاری هم برخی در حین این آزادسازی و برخی بعد از آن رخ می‌دهد که در ادامه بررسی شده است. برای اکثر خانم های سالم، آزاد شدن تخمک معمولاً یک بار در ماه، چند هفته پس از شروع قاعدگی اتفاق می‌افتد.

 اهمیت زمان تخمک‌ گذاری

همانگونه که اشاره شد آزادسازی تخمک، لحظه کلیدی چرخه قاعدگی است، جایی که تخمک بالغ از تخمدان آزاد و برای لقاح آماده می‌شود. این یک فرآیند مهم فیزیولوژیکی است که بدیهی است برای باروری دارای اهمیت بسیار زیادی است، اما فراتر از این نیز نقش اساسی در سلامت زنان دارد.

عدم مشاهده نشانه های تخمک گذاری، می تواند خود نشانه‌ای از یک بیماری زمینه‌ای مانند سندرم تخمدان پلی کیستیک (PCOS) ، کم کاری تیروئید یا تومور هیپوفیز باشد. علاوه بر این، عدم مشاهده نشانه حاکی از این نکته هم هست که سطح پروژسترون کم است. سطح پایین پروژسترون با خونریزی غیر عادی قاعدگی و پوکی استخوان در ارتباط است و ممکن است در علائم PMS و قبل از یائسگی نقش داشته باشد.

همه خانمها از یادگیری بیشتر در مورد چرخه قاعدگی و اینکه آیا به طور منظم تخمک‌گذاری می‌کنند، سود می برن ، اما زنان در شرایط زیر ممکن است بیشترین سود را ببرند:

• برای تشخیص عدم تعادل هورمونی: اگر طول دوره های قاعدگی شما کمتر از 25 روز یا بیشتر از 35 روز باشد، چون دوره‌های قاعدگی کوتاه یا طولانی به شدت با تخمک‌گذاری مرتبط هستند و ممکن است زمینه پزشکی یا عدم تعادل هورمونی در آن دخیل باشد.
• تشخیص زمان یائسگی: اگر دوره‌های سنگین و بسیار طولانی دارید، چون جریان قاعدگی زیاد می‌تواند ناشی از تخمک‌گذاری باشد و در دوره یائسگی معمول است.
• تشخیص مشکلات برای بارداری: اگر در باردار شدن مشکل دارید، ممکن است که این مسئله ریشه در یک مشکل مربوط به تخمک‌گذاری داشته باشد.

علائم تخمک گذاری در زنان چیست؟

فرقی ندارد اینکه تصمیم جدی دارید باردار شوید یا صرفاً می‌خواهید نشانه های  تخمک گذاری را بدن خود بشناسید، برخی از علائم و نشانه‌ها وجو دارد به شما کمک می‌کنند تا از زمان دقیق آن مطلع شوید. البته باید گفت که نشانه های آزادسازی تخمک ممکن است از یک زن به زن دیگر متفاوت باشد، اما چندین علائم رایج وجود دارد که ممکن است آن را احساس کنید. قبل و حین آزادسازی تخمک، تغییرات هورمونی می‌تواند کل بدن را تحت تأثیر قرار دهد و بروز علائم را در پی داشته باشد که تخشخیص این علائم  یک روش قدرتمند برای شناخت زمان تخمک‌گذاری است. این علائم عبارتند از:

تغییرات مخاط دهانه رحم

همانطور که به زمان آزادسازی نزدیک می‌شوید، بدن شما استروژن بیشتری تولید می‌کند و باعث ایجاد کشیدگی و شفافیت مخاط دهانه رحم می‌شود، مانند سفیده تخم مرغ، که به حیات اسپرم کمک می‌کند تا لقاح با تخمکی که در طی تخمک‌گذاری آزاد می‌شود، انجام شود.

میزان مخاط دهانه رحم و آنچه به نظر می‌رسد و احساس می‌شود از زن به زن دیگر متفاوت است. برای درک نشانه های تخمک‌ گذاری، یک انگشت تمیز را وارد واژن کنید، مقداری از مخاط را خارج کرده و سپس ترشح بین انگشت شست و انگشت خود را بکشید. اگر چسبناک و کشیده یا بسیار مرطوب و لغزنده باشد، نشانه خوبی است که در مرحله باروری هستید.

حس بویایی شدیدتر

یکی دیگر از نشانه های تخمک گذاری برای برخی از زنان، حس بویایی شدیدتر و حساس‌تر به خصوص در نیمه آخر چرخه قاعدگی است  در این مرحله بینی نسبت به بوها حساس‌تر است تا بیشتر جذب فرمون آندروسترون شود.

درد پستان

یکی از رایج‌ترین و متداول‌ترین نشانه‌ های تخمک گذاری حساس شدن و درد در سینه‌هه یا نوک پستان است. دلیل این امر به خاطر هجوم هورمون‌هایی است که درست قبل و بعد از آزادسازی تخمک وارد بدن شما می‌شود.

درد لگن یا پایین شکم

به طور معمول یکی از نشانه های تخمک گذاری، یک درد خفیف در زیر شکم، معمولاً در یک طرف است (هر بار همان طرف نیست). این درد که Mittelschmerz نام دارد، می‌تواند بین چند دقیقه تا چند ساعت ادامه داشته باشد. همچنین ممکن است خونریزی واژن، ترشح یا حالت تهوع همراه با درد داشته باشید که معمولاً خفیف و کوتاه مدت است و با یک داروی ضد التهابی OTC مانند  Motrin برطرف می‌شود. اما اگر درد مداوم یا شدید است، برای تشخیص بیماری‌هایی مانند آندومتریوز یا کیست تخمدان به پزشک مراجعه کنید. پزشکان پیشنهاد می‌کنند هر ماه علائم خود را کنترل و ضبط کنید تا درک کنید که در بدن شما این روند طبیعی است یا خیر؟ یا این کنترل وضعیت به راحتی علائم و نشانه های تخمک گذاری غیر طبیعی را مشاهده کنید.

لکه بینی یا ترشح قهوه ای رنگ

لکه بینی در هنگام تخمک‌گذاری طبیعی است اما این امر نباید معمول نباشد. این علامت تخمک‌گذاری می‌تواند زمانی اتفاق بیفتد که فولیکولی که تخمک یا تخمک در حال رشد را احاطه کرده و از آن محافظت می‌کند، بالغ شود، رشد کند و سپس پاره شود و در نتیجه مقدار کمی خونریزی داشته باشد.

با افزایش سن خون، قهوه‌ای می شود، به همین دلیل ممکن است ترشحات واژن از قرمز تا قهوه ای تیره متغیر باشد. جای نگرانی نیست مگر اینکه لکه بینی ادامه پیدا کند، در این صورت اگر فعالیت جنسی داشته‌اید باید به پزشک مراجعه کنید تا علائم عفونت و احتمال حاملگی خارج رحمی را بررسی کند

تغییرات لیبیدو

یکی از نشانه های تخمک گذاری این است که بعضی از خانم‌ها متوجه می‌شوند که میل جنسی آنها در طی آزاد سازی تخمک افزایش می‌یابد. این امر طبیعی است و  راهی با عنوان Mother Nature تلقی می‌شود که می‌تواند گونه‌ها را زنده و سالم نگه دارد! اما، همانطور که می‌دانید میل جنسی می‌تواند تحت تأثیر هر چیزی قرار گیرد، از جمله خلق و خو یا مصرف الکل.

تغییرات دهانه رحم

در طی بروز نشانه های تخمک گذاری، ممکن است دهانه رحم شما بالاتر، نرمتر و بازتر شود. می‌توانید دهانه رحم خود را همراه با مخاط خود از نظر علائم تخمک‌گذاری بررسی کنید، اما یادگیری تفاوت‌هایی که احساس می کنید ممکن است زمان بر باشد و اغلب دشوارتر از تماشای سایر علائم تخمک‌گذاری است که در بالا ذکر شد.

اگر می‌خواهید راحت تر بررسی تغییرات دهانه رحم را به عنوان نشانه ای از آزاد سازی تخمک انجام دهید، توصیه می‌شود در هر موقعیتی که برای قرار دادن تامپون استفاده می‌کنید بایستید (به عنوان مثال، در کنار توالت با یک پا روی صندلی بسته) و با استفاده از انگشت خود دهانه را بررسی کنید. در بسیاری از خانمها با چرخه منظم قاعدگی، درست قبل از تخمک‌گذاری دهانه رحم نرم‌تر می‌شود شبیه لمس لب‌ها، اما بعد از آن  سخت‌تر می‌شود، بیشتر شبیه لمس نوک بینی . همچنین می تواند تغییرات دهانه رحم را با استفاده از اسپکولوم بررسی کنید.

روز دقیق تخمک‌گذاری چگونه مشخص می‌شود؟

اکنون که نشانه های تخمک گذاری را بررسی کردیم، احتمالاً از خود می‌پرسید که چه موقع این امر اتفاق می‌افتد. ممکن است شنیده باشید که تخمک‌گذاری به طور معمول در روز 15 سیکل قاعدگی اتفاق می‌افتد، اما این قاعده برای همه یکسان نیست.

اگر مانند اکثر زنان در سنین باروری هستید، چرخه قاعدگی شما بین 28 تا 32 روز طول می‌کشد و تخمک معمولاً بین روزهای 10 تا 19 آن چرخه آزاد می‌شود یعنی حدود 12 تا 16 روز قبل از پریود بعدی. بنابراین اگر چرخه شما 35 روز باشد، آزادسازی تخمک در روز 21 آن چرخه اتفاق می‌افتد، اما اگر چرخه شما 21 روز باشد، در روز هفتم اتفاق می‌افتد.

زمان تخمک‌گذاری می‌تواند از یک چرخه به چرخه دیگر و از یک زن به زن دیگر متفاوت باشد. برای برخی از زنان، این امر همیشه انجام نمی شود، یا ممکن است نامنظم باشد. به طور کلی، اگر باردار هستید، یائسگی را پشت سر گذاشته یا قرص‌های ضد بارداری را به طور مداوم و به موقع مصرف می‌کنید، تخمک‌گذاری نخواهید کرد. برخی بیماری‌ها (مانند سندرم تخمدان پلی کیستیک یا نارسایی زودرس تخمدان و سایر موارد) و داروهای خاص (از جمله برخی داروهای ضد افسردگی، داروهای ضد تهوع و شیمی درمانی) ممکن است باعث شود، تخمک‌گذاری را برای مدت زمانی طولانی متوقف کند.

همچنین سایر عوامل از جمله استرس یا کمبود وزن یا اضافه وزن قابل توجه، ممکن است بر قاعدگی و و بروز نشانه های تخمک گذاری تأثیر بگذارد. اگر شما با چرخه‌های قاعدگی نامنظم روبرو هستید؛ کوتاه (کمتر از 21 روز) یا طولانی (بیش از 35 روز)، توصیه می‌شود که توسط یک پزشک ارزیابی شوید تا شرایط پزشکی را که ممکن است باعث این بی‌نظمی شود را برطرف کنید. بعد به کمک سه روش زیر از روز دقیق مطلع شوید:

ترسیم چرخه قاعدگی

یک روش ساده و ارزان دیگر برای ردیابی نشانه های تخمک گذاری ثبت روزهای شروع قاعدگی و پایان آن برای چندین ماه است. اگر چرخه قاعدگی عادی دارید – بین 25 تا 35 روز – احتمالاً تخمک‌گذاری منظم خواهید داشت، آزادسازی تخمک حدود 14 روز قبل از قاعدگی اتفاق می‌افتد. هر زمان که علائم بالقوه تخمک‌گذاری را تجربه کردید، حتماً آن را یادداشت کنید. علائم معمولاً می‌تواند شامل گرفتگی عضلات، افزایش مخاط دهانه رحم، حساسیت پستان، احتباس مایعات و اشتها یا تغییرات خلقی باشد.

استفاده از کیت تخمک‌گذاری

کیت های پیش‌بینی کننده تخمک‌گذاری OTC میزان هورمون جسم زرد (LH) شما را اندازه گیری می‌کنند که می‌تواند در ادرار شما تشخیص داده شود. این کیت‌ها به این دلیل کار می‌کنند که آزادسازی تخمک معمولاً حدود 10 تا 12 ساعت پس از اوج گیری LH اتفاق می‌افتد.

نحوه کار کیت تخمک گذاری به شرح زیر است: روی کیت منتظر ظاهر شدن یک خط باشید. اگر رنگ خط با سایه نشان داده شده و با دستورالعمل مطابقت داشته باشد، زمان آزادسازی تخمک قریب الوقوع است، طی 24 تا 48 ساعت بعد از آزمایش.

نظارت بر دمای بدن

تغییر دمای بدن یکی از نشانه های تخمک‌ گذاری به شمار می‌رود. نظارت بر دمای بدن که گاهی اوقات به عنوان BBT شناخته می‌شود به شما در این امر کمک خواهد کرد. در ابتدای چرخه، دمای پایه بدن نسبتاً ثابت باقی مانده و به طور متوسط ​​بین 97.2 تا 97.6 درجه فارنهایت است. هرچه به زمان آزاد سازی تخمک نزدیک می‌شوید و اندکی پس از آن، درجه حرارت پایه بدن کمی افت می‌کند و به دنبال آن افزایش شدید دارد، به طور معمول در حدود 0.4 تا 1.0 درجه.

یکی از راه های شناختن نشانه های تخمک‌ گذاری، پیگیری درجه حرارت بدن در طی چند ماه است. دمای خود را با یک دماسنج دیجیتال طراحی شده برای بدنه اندازه بگیرید. به محض بیدار شدن، حتی قبل از اینکه از رختخواب بلند شوید  و هر روز آن را یادداشت کنید. بخاطر داشته باشید که روز به روز ، BBT شما می‌تواند تا نیم درجه یا بیشتر در نوسان باشد ، بنابراین با یک تلنگر گول نخورید. برای تأیید آزادسازی تخمک خود به دنبال یک افزایش مداوم باشید. بعد از چندین ماه اطلاعات به شما درک خوبی از زمان تخمک‌گذاری می دهد تا بتوانید بر اساس آن برنامه بارداری خود را تعیین کنید.

نکات پایانی

امید است با توجه به تمامی نکاتی که بررسی و گفته شد، تشخیص نشانه های تخمک گذاری و زمان دقیق آن که علاوه بر بارداری در سلامت شما هم نقش مهمی دارد، آسان‌تر از قبل شده باشد.